Formy terapii
Psychoterapia poznawczo-behawioralna
Terapia poznawczo-behawioralna (cognitive-behavioral therapy, CBT) to podejście o najlepiej udokumentowanej skuteczności. Stosowana jest na całym świecie jako terapia pierwszego wyboru w leczeniu większości zaburzeń psychicznych u dzieci, nastolatków i osób dorosłych. Opiera się na wprowadzaniu zmian w sposobie myślenia, regulacji emocji oraz radzeniu sobie z trudnościami. Terapia poznawczo-behawioralna nadal rozwija się intensywnie w ramach tzw. III fali CBT, do której należą m.in. terapia akceptacji i zaangażowania (ACT), terapia schematów (ST) oraz terapia odwrażliwiania i przetwarzania za pomocą szybkich ruchów gałek ocznych (EMDR).
Terapia akceptacji i zaangażowania
W ACT uważamy, że u podłoża większości doświadczanych trudności, zaburzeń psychicznych, leżą te same mechanizmy, procesy. Jeśli źródło problemów jest wspólne, to te same formy pomocy psychologicznej sprawdzą się u każdej osoby, niezależnie od zdiagnozowanego zaburzenia. W oparciu o to założenie, celem ACT jest uczenie klientów nowych, uniwersalnych umiejętności, poprawiających jakość życia, niezależnie od doświadczanych trudności. W terapii podkreśla się znaczenie potrzeb i wartości człowieka oraz elastycznego podejścia do doświadczanych przeszkód na drodze osobistego rozwoju. Klient i terapeuta umawiają się najczęściej na 10-15 sesji terapeutycznych. Jednak, podobnie jak we wszystkich innych formach terapii, możliwe jest zakończenie terapii wcześniej lub jej stosowne wydłużenie.
Terapia schematów
ST integruje najbardziej efektywne metody pracy z terapii poznawczo-behawioralnej, Gestalt i psychodynamicznej. Terapia schematów opiera się na założeniu, że doświadczenie niezaspokojenia podstawowych potrzeb w dzieciństwie wpływa na funkcjonowanie człowieka także w dorosłości. Na skutek deprywacji potrzeb rozwijają się i utrwalają schematyczne reakcje, które możemy zidentyfikować na podstawie powodujących cierpienie, powtarzających się w dorosłości myśli/przekonań i powiązanych z nimi reakcji emocjonalnych, somatycznych (odczucia w ciele) oraz w zachowaniu. Terapia ma na celu modyfikację tych schematów i uczenie się nowych, aktualnie bardziej użytecznych sposobów zaspokajania własnych potrzeb. Ponieważ najczęściej schematy utrwalają się latami, z zasady terapia schematów ma charakter długoterminowy - potrzeba wielu spotkań i czasu, żeby dokonać ich zmiany.
Terapia odwrażliwiania i przetwarzania za pomocą ruchów gałek ocznych
EMDR jest jedną z terapii rekomendowanych do leczenia skutków traumatycznych doświadczeń. Wiele badań wykazało jej skuteczność w pracy z pacjentami z zespołem stresu pourazowego, np. z weteranami, a także z osobami, których aktualne psychologiczne problemy są powiązane z przeszłymi, stresującymi, niekorzystnymi wydarzeniami. EMDR wspomaga proces „gojenia się” psychicznych urazów między innymi dzięki wykorzystaniu tzw. stymulacji bilateralnej mózgu. Czasem wystarczająco pomocna okazuje się jedna sesja terapeutyczna, jednak w wielu przypadkach, zwłaszcza wtedy, gdy pacjent zmaga się z bardziej powikłaną traumą, potrzebne jest więcej spotkań.